این مطلب خلاصه‌ای است از مقاله شرکت BCG در ارتباط با روندهای جدید در بحث رقابت بازار.بیشتر رهبران تجاری امروز از نسل مدل‌های کلاسیک رقابت هستند که یا در دانشگاه با آن آشنا شدند یا خود به تجربه دریافته‌اند. اکثر شرکت‌های بزرگی که در صنعت مشخصی کار می‌کردند و سری محصولات مشابهی به بازار عرضه می‌کردند، با دنبال کردن مقیاس‌های اقتصادی و کسب قابلیت‌هایی همچون کارایی و کیفیت می‌توانستند حرف اول را در بازار بزنند،همچنین فرآیندهای شرکت مبتنی بر تحلیل، برنامه‌ریزی و اجرا بود.
در دنیای کنونی دفترچه راهنمای سنتی استراتژي دیگر پاسخ‌گو نیست. بحث رقابت در تمام حوزه‌های تجاری پیچیده‌تر شده و به‌سرعت در حال تغییر شکل است.طول عمر محصول و شرکت در حال کوتاه شدن و مرز میان صنایع کم‌رنگ شده است. پیشرفت‌های حوزه تکنولوژی دارد سبک کسب کار را عوض می‌کند.ناامنی‌های اقتصادی، سیاسی و رقابتی موجب شده تا آینده بیش از هر زمان دیگر مبهم به نظر می‌رسد. بنابراین می‌بینیم رهبران تجاری در حال دسته و پنجه نرم کردن با الزامات پیچیده‌ی حوزه رقابت در کوتاه‌مدت هستند.در چنین اوضاعی بهتر است نگاهتان را به افقی فراتر از وضعیت فعلی شرکتتان بدوزید و دریابید اساساً چه مواردی برنده را از بازنده جدا می‌کند.
در این مقاله به پنج تاکتیک اساسی اشاره‌شده است که با به‌کارگیری آن می‌توانید با اطمینان خاطر در شرایط ناامن رقابتی اکنون سالم به مقصد برسید:
- افزایش نرخ یادگیری سازمانی
- اکوسیستم‌های چند شرکتی (multicompany)
- توجه یکسان به دنیای فیزیکی و دیجیتال
- قدرت تخیل و بهره‌گیری از ایده‌های جدید
- دستیابی به قابلیت تاب‌آوری( resilience) به هنگام بی‌ثباتی بازار
- رقابت با استفاده از نرخ یادگیری
دیرزمانی است که یادگیری بخش مهمی از تجارت است.شرکت‌ها با افزایش تجربه کلی به نرخ پایین هزینه‌های حاشیه‌ای تولید محصول می‌رسند. مدل‌های سنتی یادگیری بیشتر درباره ساخت محصول یا اجرای یک فرآیند به‌صورت کارآمدتر هستند و در شرایط پایدار خوب عمل می‌کنند. اما گذر رمان ما مجبور شدیم ظرفیت‌های سازمانی برای یادگیری پویا ایجاد کنیم-یادگیری چیزهای جدید و یادگیری چگونگی یادگیری با استفاده از فناوری‌های جدید. شرکت‌هایی که سریع‌تر یاد می‌گیرند پیشنهادات بهتر، جذابیت بیشتر و داده‌های بیشتری دارند که باعث می‌شود بیشتر و سریع‌تر از دیگران یاد بگیرند.
شرکت‌ها برای رقابت بر مبنای یادگیری به این نکات نیاز دارند:
- برنامه دیجیتالی را دنبال کنید که تمامی مدهای تکنولوژی مرتبط با یادگیری را در برمی‌گیرد- شامل سنسورها، پلتفرم‌ها، الگوریتم‌ها، داده‌ها و تصمیم سازی خودکار(automated
decision making) - اطلاعات دریافتی را در قالبی مهندسی‌شده به یکدیگر متصل کنید . سرعت تصمیم‌گیری شما باید بر مبنای سرعت داده‌های شما باشد نه سلسله‌مراتب سازمانتان.
- مدل‌های کسب‌وکاری ایجاد کنید که بتواند بر مبنای درک شخصی‌سازی‌شده(personalized) و متغیر مشتری از بازار عمل کند.
رقابت در اکوسیستم
مدل‌های کلاسیک رقابت می‌گویند شرکت‌ها محصولات مشابهی تولید می‌کنند و در بازار رقابتی مشخصی با یکدیگر رقابت می‌کنند. اما تکنولوژی هزینه‌های تعامل و ارتباط را به‌شدت کاهش داده و باعث شده محیط کسب‌وکار به‌شدت شکل‌پذیر شود یعنی شرکت‌ها فرصت دارند بازار را به نفع خود طراحی کنند، البته درصورتی‌که با دیگر ذینفعان خود را هماهنگ کنند. اکوسیستم مرزهای شرکت را محوتر می‌کند مثلاً شرکت اوبر کارمند مستقیم ندارد بلکه هر راننده فریلنسری موقت است.
در حقیقت، بسیاری از شرکت‌های بزرگ و سودآور در جهان دارای کسب‌وکارهای مبتنی بر اکوسیستم (ecosystem-based businesses)هستند. یک مثال دیگر شرکت علی‌بابا است که بازار الکترونیکی چین را رهبری می‌کند. علی‌بابا پلتفرم‌هایی ایجاد کرده که کارخانه‌ها،تأمین‌کنندگان لجستیک، بازاریاب‌ها و سایر شرکت‌های خدمات‌رسانی را در قالب پلتفرم مصرف‌کننده نهایی (end user) گرد هم آورده است.
اینکه چگونه به چنین اکوسیستمی دست پیدا کنیم هنوز برای ما شفاف نیست اما فاکتورهای اولیه ای وجود دارد:
نگاه خود را به استراتژی عوض کنید.به قواعد هم‌پوشانی مثل پلتفرم‌های مشترک و درآمدزایی غیرمستقیم توجه کنید.
مشخص کنید شرکتتان چه نقشی در اکوسیستم دارد-همه کمپانی‌ها نمی‌توانند قواعد بازی را تعین کنند شما بازیگرید یا طراح بازی؟
اطمینان حاصل کنید شرکت نه‌تنها برای خودش بلکه اکوسیستم نیز ارزش‌آفرین است.
رقابت در دنیای فیزیکی و دیجیتال
نخستین نشانه‌های رقابت هیبریدی (Hybrid) در تعامل دنیای دیجیتال و فیزیکی دارد ظهور می‌کند. غول‌های دیجیتال دراند به سمت بخش فیزیکی پیش می‌روند. مثلاً آمازون مغازه‌های خرده‌فروشی بازکرده است . برعکس شرکت‌هایی که تابه‌حال فقط نمود فیزیکی داشتند به سمت دیجیتالی شدن پیش می‌روند. این روند به نبرد میان مقیمان جوان‌تر دنیای دیجیتال با متصدیان سنتی دنیای فیزیکی اشاره دارد. اما برخلاف دهه‌های گذشته که بسیاری از استارت آپ ها بسیاری از رهبران افسانه ای دنیا را صرفاً با مدل‌های دیجیتال خود شکست دادند ، این بار قضیه به سمت تعادلی میان این دو پیش می‌رود.
به‌منظور موفقیت در رقابت هیبریدی شرکت‌ها باید به موارد زیر دقت کنند:
رابطه قوی با بازیگران در هر دو اکوسیستم-مشتریان و تأمین‌کنندگان- برقرار کنید
دوباره مدل‌های کسب‌وکار موجود را کاوش کنید تا در میدان نبرد بازارهای هیبریدی جدید پیروز شوید.
شیوه‌های خوبی برای مدیریت داده‌ها و الگوریتم‌ها پیدا کنید تا اعتماد کاربران را حفظ کنید.
رقابت با استفاده از قدرت تخیل
شرکت‌ها دیگر نمی‌توانند با یک مدل کسب‌وکار از پیش تعیین‌شده پیش بروند. نرخ رشد اقتصادی در بسیاری از اقتصادها و مناطق جغرافیایی الگوی کاهش را در پیش‌گرفته استبرد رد حوزه رقابت در طول زمان دیگر تضمینی نیست. شرکت‌ها برای فائق آمدن بر چنین چالش هایی می‌بایست از تحخیل در حوزه رقابت استفاده کنند. تخیل یعنی جریان نوآوری، درک امکانات جدید، ما نخست به الهام گرفتن از ایده‌ها و سپس به تخیل درباره احتمالات و امکاناتی نیازمندیم که شاید در حال حاضر به کار ما نیایند اما قطعاً در آینده می‌توانند برای ما خلق فرصت کنند.
چگونه شرکت‌ها می‌توانند با استفاده از تخیل رقابت کنند؟
تمرکز بر ناهنجاری‌ها، وقایع تصادفی و شباهت‌ها به‌جای میانگین تا به ایده جدید برسیم.
با محدود کردن فرآیندهای سلسله‌مراتبی به کارمندان اجازه دهید ایده‌های خود را به گوش شما برساند.
شرکتی باید که به‌راحتی امکانات جدید را کشف می‌کند.
رقابت با استفاده از تاب‌آوری
دهه پیش رو مملو از ناامنی‌ها و تردیدهاست.تغیرت فناوری در حال نابود کردن برخی کسب‌وکارهاست و سؤالات جدیدی در حوزه اجتماعی،سیاسی، و اکولوژی ایجاد می‌کند. مسئله بقا برای بسیاری از کسب‌وکار به یک چالش تبدیل‌شده است. تاب‌آوری معمولاً با اهداف سنتی مدیریت ازجمله کارایی و افزایش کوتاه‌مدت در حوزه مالی هم‌خوانی ندارد.ساختن محیطی پایدار در شرایط ناپایدار نیازمند درک مفهوم تاب‌آوری است.
شرکت‌ها باید تاب‌آوری را با رعایت چند نکته در الویت برنامه‌ریزی خود قرار دهند:
دامنه ایی از سناریوها را باهدف ایجاد استراتژی قوی و ریسک‌های جبران‌پذیر (survivable) آماده کنید که بقای شمارا تضمین می‌کند.
سازمان سازگار پذیری بسازید که بتواند خیلی سریع خود را با شرایط وفق دهد –مثلاً با آزمون‌وخطا کردن مداوم تا رسیدن به گزینه جدید.
فعالانه نسبت به مسائل مرتبط با اقتصاد جهانی و اجتماعتان واکنش نشان دهید تا از طرف اجتماع مجوز ادامه فعالیت داشته باشید.
مطالعه این مطلب را به دوستان خود هدیه دهید (لینک کوتاه): rmcg.ir/10008